Ухаантай хүн гэхээрээ л нэг хүнийг төсөөлдөг буруу ойлголттой болжээ. Үнэн хэрэгтээ ухаалаг хүн ямар ч хувилбараар илэрч болно. Бидний ихэнх нь өөрсдийгөө аливаад суралцах чадваргүй гэж боддог, өөрөөр хэлбэл тухайн зүйлд суралцахад өөрийн ухааныг хүрэлцэхгүй гэж ташаа бодно. Харин сэтгэл судлаач Ховард Гарднер хүн болгон өөрийн гэсэн ухаантай болохыг баталж байна.
Хүний оюун ухааныг шинжлэх ухаан 9 төрөлд хуваажээ
Гарднерийн “Frames of Mind” номонд: олон төрлийн оюун ухааны онол нь хүний хүч эсвэл эрч хүчийг тодорхойлдог тухай дурдсан. Хүнийг ухаантай болгох чиг үүргийг ангилж болно гэж тэрээр үзэж байна: хөгжим-хэмнэлийн, хараа-орон зайн, чичирэхийлэл-хэл ярианы, логик-математикийн, биет-хөдөлгөөний, нийгмийн, дотоод сэтгэлийн болон байгалийн гэж ангилжээ.
- Хөгжим-хэмнэлийн: хэмнэл, тембр, дуу авианд чадвартай.
- Хараа-орон зайн: гурван хэмжээсээр сэтгэн бодох чадвартай. Үндсэн чадвар нь хүчтэйгээр хийсвэрлэн бодох, хийсвэрийг төсөөлөх, зурах чадвар, орон зайн төсөөлөл.
- Чичирхийлэл-хэл ярианы: хүнд хэцүү ойлголтыг хүнд хэл яриагаар дамжуулан ойлгуулах.
- Логик-математикийн: бодох чадвар, өгүүлбэрийг тоон илэрхийллээр харах, математикийн даалгаврыг гүйцэтгэх.
- Биет-хөдөлгөөний: хөдөлгөөний аливаа үйлдлийг хийх, объект болон эд зүйлийг дарангуйлах.
- Дотоод сэтгэлийн: өөрийн бодол, сэтгэлийг гүнзгийгээр ойлгох
- Байгалийн: амьд биетийг ялгах чадвар
- Нийгмийн: хүн төрөлхтний оршин тогтнохуйн талаар гүн бодол агуулах
Оюун ухаан хүмүүст боломж олгодог.
Гарднерийн бүтээлийг уншихад өөрсдийгөө сайн ойлгож эхэлдэг. Өөрийн хүчтэй талыг мэдэж авснаар сул талаа илүү ойлгож өөрийгөө хөгжүүлэхэд тус болдог байна.
Оюун ухааныг ойлгох.
Оюун ухааны 9 төрлийг агуулсан тестийг бид бүгд давна. Өөрөөр хэлбэл бид өөрсдийнхөө оюун ухааны хөгжлөөр тестийг давж чадна. Гэхдээ нэг онцлогийг хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй, чин шударга байдал – шилдэг улс төр болдог үе бий. Өөрийнхөө оюун ухааныг зарж байхдаа асуудалд шийдэмгий бус хандаж огт болохгүй.
Ухаантай хүн болгон өөрийн онцлогтой.
Хэрвээ тестийг бөглөөд хариу нь та хэл ярианы хүн байна гэвэл та аль болох бичгийн ажил руу хандах хэрэгтэй. Таны оюун ухааны төрөлд хамааралгүй ажил хийж байгаа ч гэсэн ямар нэгэн байдлаар өөрийн оюун ухааны төрөлд чиглүүлэх, хамруулах оролдлого хийнэ. Эсвэл ажил төрлөө өөрчилж болохыг бодож үзэхэд илүүдэхгүй.
Тестийн үр дүн таныг илүү ихийг мэдэх хүсэл эрмэлзэлд төрүүлж болно. Жишээ нь, та алдартай зохиолч болох байлаа гэхэд зохиолоо бичихийн тулд ихийг мэдэх хэрэгтэй болно, үүнд орон зайн, логик сэтгэлгээ, нийгмийн зэрэг оюун ухааны чадвараа хөгжүүлэхэд хүргэнэ. Тестийг өгсөн хүн хождог юм, яагаад гэвэл үр дүнгээ харахын тулд тэд эрч хүчээ бүрэн дайчилдаг ажээ.
